Dla większości nastolatków, dojrzewanie to bardzo stresujący moment. To właśnie wtedy przysadka mózgowa powoduje wzrost wydzielania hormonów, co przejawia się rozwojem narządów płciowych, pojawieniem się owłosienia, a także pierwszymi zmianami skórnymi. Trądzik młodzieńczy wpływa na wygląd i najczęściej dotyka cery twarzy, a także dekoltu i górnej części pleców. Choć najczęściej jego negatywne skutki z czasem mijają, to niekiedy mogą pozostawić trwałe blizny i przebarwienia.
U dziewcząt proces dojrzewania rozpoczyna się wcześniej o 2-3 lata niż u chłopców i dotyczy już nastolatek w wieku 11-13 lat. Wszystko zaczyna się od przysadki mózgowej, która pobudza jajniki, jądra i nadnercza do wydzielania hormonów. Widocznym objawem tego procesu są nie tylko powiększające się piersi u dziewcząt czy zmiana głosu u chłopców, ale także łojotok, który ma związek z dokuczliwymi problemami dermatologicznymi.
Okres dojrzewania a łojotok
Należy zaznaczyć, że skóra naturalnie posiada barierę ochronną w postaci substancji tłuszczowej nazywanej łojem. Dzięki temu cera ma zdrowy wygląd i jest zabezpieczona przed nadmiernym wysychaniem. W okresie dojrzewania dochodzi jednak do nadmiernego wydzielania łoju, przez co skóra zaczyna się przetłuszczać. Na środkowej części twarzy, na tułowiu w okolicy mostka i między łopatkami rozszerzają się ujścia gruczołów łojowych. Łojotok widoczny jest także na skórze głowy, co wpływa na nieestetyczny wygląd włosów. Gruczoły łojowe, których na skórze są miliony, są kontrolowane przez hormony androgenne, produkowane przez jajniki, jądra i nadnercza. To właśnie burza tych hormonów odpowiada za łojotok i zmiany skórne.
Pogorszenie stanu skóry w okresie dojrzewania
Przetłuszczona skóra to pierwszy krok do pojawienia się zmian trądzikowych. Następnym jest działanie bakterii i grzybów. W miejscach, gdzie zatykają się ujścia gruczołów łojowych, rozwijają się beztlenowe bakterie Propionibacterium acnes. To właśnie one odpowiadają za powstanie stanu zapalnego. Za łojotokowe zapalenie skóry odpowiedzialne mogą być także grzyby drożdżopodobne, które w warunkach wzmożonego wydzielania sebum i zaburzeń hormonalnych stają się drobnoustrojami chorobotwórczymi.
Jak powstaje trądzik w okresie dojrzewania?
Burza hormonalna powoduje, że cera zaczyna nadmiernie się przetłuszczać. Gdy dochodzi do zatkania ujść gruczołów łojowych, powstają niezapalne wykwity trądzikowe, czyli tzw. zaskórniki. Dotyczy to głównie skóry twarzy, pleców, a także klatki piersiowej. Jeśli zaczną się w nich gromadzić bakterie, powstanie stan zapalny w postaci grudek, krost lub torbieli zastoinowych. W większości przypadków trądzik młodzieńczy ma łagodny przebieg. Niekiedy zdarza się jednak, że zmiany są uporczywe, rozległe i mogą pozostawić blizny. Ważne, by w takim przypadku odpowiednio zdiagnozować rodzaj trądziku oraz jego podłoże, a także rozpocząć leczenie, które jest procesem złożonym i długotrwałym. Różnorodność metod, a także środków powoduje jednak, że widoczne efekty i poprawa wyglądu skóry są możliwe do osiągnięcia.
Ważna pielęgnacja w okresie dojrzewania
Bardzo ważną kwestią w zapobieganiu trądziku jest właściwa pielęgnacja cery trądzikowej. Należy stosować kosmetyki przeznaczone specjalnie do skóry trądzikowej. Młodzież, chcąc poprawić wygląd, często działa agresywnie, np. zbyt często oczyszczając cerę. To błąd. Skóra powinna być myta łagodnymi preparatami dwa razy dziennie, w przeciwnym razie można nawet nasilić łojotok. Niekiedy zaleca się także stosowanie kosmetyków na bazie nadtlenku benzoitu oraz zawierających związki siarki, które działają odkażająco. Nie należy także wyciskać ani rozdrapywać ran, ponieważ utrudnia to gojenie skóry i może pozostawiać blizny.