Nadczynność tarczycy – przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie, dieta

Z nadczynnością tarczycy, jak sama nazwa wskazuje mamy do czynienie w momencie nadmiernej produkcji hormonów. To zjawisko jest wynikiem zaburzenia pracy gruczołu tarczycowego. Objawy są bardzo charakterystyczne, więc wiele osób potrafi samodzielnie „zdiagnozować” problem, jeszcze przed wizytą u lekarza. Pamiętajmy, że tarczyca odpowiada za sporą ilość bardzo ważnych procesów zachodzących w naszym organizmie. Powikłania mogą być niebezpieczne dla zdrowia.

Nadczynność tarczycy – charakterystyka choroby

Nadczynność tarczycy jest wynikiem zbyt dużej produkcji hormonów, co negatywnie oddziałuje na funkcjonowanie całego organizmu. Gruczoł tarczycowy odpowiada za produkcję takich hormonów, jak T3 i T4 (trijodotyronina oraz tyroksyna). Za jego pracę odpowiada zaś przysadka mózgowa. Utrzymanie optymalnej ilości wyżej wymienionych hormonów ważne jest z uwagi na to, że wpływają one na większość tkanek, a także gospodarkę hormonalną. Ich nadprodukcja jest więc groźnym zjawiskiem, więc nie należy ignorować pierwszych nieprawidłowości. Nadczynność tarczycy wcale nie występuje rzadko – odnotowuje się, że dotyczy ona około 1-2 procent osób dorosłych w Polsce. Pamiętajmy o tym, że wiele osób nie ma jej zdiagnozowanej, gdyż nie przechodzi badań kontrolnych. Najczęściej problem pojawia się w wieku 20-40 lat i nieleczony sukcesywnie się rozwija. Nadczynność rzadko pojawia się u dzieci, jednak jest to możliwe.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Ze względu na pochodzenie można wyróżnić:
– Nadczynność pierwotną,
– Nadczynność wtórną.

Ze względu na przebieg choroby wyróżnia się:
Chorobę Gravesa-Basedowa, która ma podłoże autoimmunologiczne. Efektem tego jest sztuczna stymulacja gruczołu do produkcji zwiększonej ilości hormonów.
Chorobę Plummera, która występuje w związku pojawieniem się guzków w miąższu tarczycy. Najczęściej mają ona charakter łagodny, jednak istnieje ryzyko pojawienia się guzów złośliwych.

Nadczynność tarczycy – objawy

Nadczynność tarczycy daje bardzo charakterystyczne objawy, które dość łatwo rozpoznać. Należą do nich m.in.:
– spadek wagi,
– nadpobudliwość,
– drżenie rąk,
– nadmierna potliwość,
– zaburzenia rytmu serca (m.in. kołatanie),
– zaburzenia pracy układu pokarmowego (częste biegunki),
– zaburzenia miesiączkowania,
– nagłe uderzenia gorąca,
– bezsenność,
– pokrzywka dermograficzna.
Oczywiście nie wszystkie objawy muszą występować u osoby borykającej się z nadczynnością tarczycy. Zwykle jest to tylko kilka punktów z powyższej listy, a wszystko zależy od indywidualnego przypadku.

Przyczyny nadczynności tarczycy

Na nadczynność tarczy narażone są w szczególności kobiety. Do najczęściej występujących przyczyn tej dolegliwości należą m.in.:
– zaburzenia hormonalne (np. związane z okresem dojrzewania),
– przewlekła choroba zakaźna,
– silny i długotrwały stres lub niepodziewany uraz psychiczny,
– ciąża,
– pojawienie się guzów na przysadce mózgowej,
– zbyt duża ilość jodu w organizmie,
– podostre lub poporodowe zapalenie tarczycy.

Nadczynność tarczycy – diagnostyka

Zdiagnozowanie nadczynności tarczycy wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań. Na samym początku jest to badanie krwi, które pozwala określić poziom hormonów. Jeśli lekarz na jego podstawie stwierdzi nadczynność tarczycy, to zostaną zlecone badania dodatkowe. Jest to m.in. USG tarczycy, przeciwciała przeciwtarczycowe we krwi, biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, scyntygrafia tarczycy. Pomogą one na dokładne określenie przyczyny dolegliwości. Dzięki nim można również lepiej zaplanować plan terapii.

Leczenie nadczynności tarczycy

Efektywne leczenie nadczynności tarczycy wymaga starannego zaplanowania terapii. Pamiętajmy jednak, że same środki farmakologiczne to zbyt mało. Niezbędna jest zmiana nawyków żywieniowych, a także stylu życia.
Zwykle lekarz przepisuj takie środki, jak:
– Tyreostatyki, czyli leki przeciwtarczycowe. Mają one za zadanie zahamować nadmierną produkcję hormonów. Ponadto łagodzą one objawy dolegliwości. Zwykle pierwsze efekty terapii można zaobserwować po kilku tygodniach. Trzeba jednak pamiętać o możliwości pojawienia się skutków ubocznych (np. bóle stawów, problemy skórne).
– Jad promieniotwórczy podawany doustnie. Środek ten częściowo uśmierca gruczoł tarczycy, dzięki czemu produkuje on mniej hormonów. Nie można podawać go ciężarnym oraz kobietom karmiącym.
– Chirurgiczne usunięcie tarczycy. Jest to zabieg bardzo inwazyjny i zwykle stosuje się go w przypadku, gdy podejrzewa się obecność nowotworu.

Nadczynność tarczycy, a dieta

Nadczynność tarczycy powoduje zaburzenia metabolizmu. Zbyt szybka przemiana materii powoduje utratę wagi, a nawet niedowagę. Z tego względu zaleca się dietę wysokokaloryczną. Posiłki muszą być spożywane regularne. Oczywiście muszą być one zdrowe, czyli zawierające, jak najmniejszą ilość konserwantów i związków chemicznych. Dieta wysokokaloryczna to z pewnością nie są słodycze i fast foody, jak wydaje się wielu osobom.
W przypadku nadczynności tarczycy zaleca się pokarmy bogate w m.in. magnez, wapń, witaminę D3, witaminę D1, czy też potas. Należy wyeliminować z diety jod oraz używki. Ważna jest również systematyczna aktywność fizyczna.